Ochrona przed nadużyciami cyfrowych gigantów

Europosłowie Komisji Przemysłu, Badań i Energii (ITRE) przyjęli dziś stanowisko ws. projektu rozporządzenia o Rynkach Cyfrowych (Digital Markets Act, DMA). Proponowane w nim rozwiązania mają chronić europejskich użytkowników sieci przed nadużyciami cyfrowych gigantów i odpowiedzieć na zaobserwowane w niedawnych czasie wyzwania, takie jak wyłączenie dostępu do serwisu Facebook lub nadużywanie algorytmów.

Grupa EPL powierzyła negocjacje rozporządzenia w komisji posłowi Adamowi Jarubasowi.

„Rozporządzenie ma przywrócić konkurencyjność dla europejskich firm i użytkowników oraz uczciwe zasady na wspólnym rynku cyfrowym zdominowanym przez cyfrowych gigantów, tzw. strażników dostępu. Stali się oni niepomijalnymi pośrednikami między użytkownikami i przedsiębiorcami” - wyjaśnia Adam Jarubas.

Rozporządzenie ma zmienić dotychczasowe podejście do rozliczania naruszeń strażników dostępu wobec użytkowników na cyfrowym rynku. Pozwoli Komisji Europejskiej egzekwować na bieżąco nowe obowiązki przewidziane w rozporządzeniu, w miejsce dotychczasowych wieloletnich procesów sądowych w oparciu o prawo konkurencyjne i art 101 i 102 Traktatu o Funkcjonowaniu UE. Rozporządzenie przenosi ciężar dowodu i konieczność oczekiwanie na rozstrzygnięcie, w ewentualnych procesach odwoławczych, na strażników dostępu. Komisja Europejska ma ponadto uzyskać szereg uprawnień dochodzeniowych, kontroli danych, algorytmów, przesłuchań, prawo karania strażników dostępu do sieci do 10% rocznego globalnego obrotu, czy możliwość podziału firm w przypadku naruszeń.

Ponadto europosłowie proponują by projekt rozporządzenia rozszerzyć na BigTech pośredniczące między europejskimi konsumentami i przedsiębiorstwami spoza UE. „Wyznaczając strażników dostępu należy brać pod uwagę przedsiębiorców aktywnych w jego usłudze także spoza UE. Komisja Europejska proponuje liczyć tylko tych z UE. Świat cyfrowy nie zna granic. Nie poszerzając rozporządzenia wysyłamy zły sygnał, że można uniknąć obowiązków rynku cyfrowego wykluczając europejski biznes, dyskryminujemy platformy otwarte na Europejskie przedsiębiorstwa” – podkreślił Adam Jarubas.

Kluczową kwestią w rozporządzeniu jest katalog podstawowych usług platformowych będący podstawą nadawania statutu strażnika dostępu. Komisja Europejska zaproponowała usługi pośrednictwa internetowego jak platformy sprzedaży online, wyszukiwarki, serwisy społecznościowe, usługi platformy udostępniania wideo, usługi łączności interpersonalnej jak komunikatory internetowe, systemy operacyjne, usługi w chmurze, usługi reklamowe oraz szereg usług pomocniczych np. płatności czy identyfikację. Europosłowie Komisji Przemysłu proponują by uzupełnić ten katalog o przeglądarki internetowe, cyfrowych asystentów głosowych i wirtualnych asystentów.

Istotne są także nowe zakazy i obowiązki przewidziane w rozporządzeniu, do czego również odniósł się poseł Jarubas. „Wzmocniliśmy, rozszerzyliśmy i uzupełniliśmy katalog obowiązków i zakazów dla strażników dostępu. Ograniczyliśmy możliwość wykorzystania danych do profilowania i mikrotargetowania. Nadużywanie tych technik w złym celu może prowadzić do negatywnych zjawisk społecznych, polaryzacji, zniekształcać proces demokratyczny. Użytkownik powinien być pytany zgodnie z RODO czy można używać jego danych, a odmowa nie może prowadzić do pogorszenia usługi” - podkreślił.

Poseł zabiega również by nowe regulacje nie dotknęły europejskich małych i średnich przedsiębiorstw czy sturt-up’ów. „Przekonaliśmy większość posłów w Komisji Przemysłu o wyłączenie małych i średnich przedsiębiorstw z procedury jakościowej wskazywania strażników dostępu. Warto tym wyłączeniem zagwarantować przewidywalność sytuacji tych przedsiębiorstw” - dodał.

Komisja szacuje, że wdrożenie rozporządzenia o rynkach cyfrowych wygeneruje w UE dodatkowy wzrost PKB o 1,5 % rocznie do 2030 r. i stworzy od 1 mln do 1,4 mln miejsc pracy.

Przyjęte poprawki komisji będą teraz przedmiotem prac w Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO), która planuje głosowanie w połowie listopada. Mandat do negocjacji z przedstawicielami rządów państw członkowskich ma zostać przyjęty na sesji plenarnej PE w grudniu. Jeśli zostanie przyjęty negocjacje będą mogły rozpocząć się jeszcze w styczniu. W przypadku rozbieżności stanowiska między posłami z komisji przemysłu i posłami z komisji ochrony praw konsumentów, przyjęte zasady procedowania pozwalają komisji przemysłu przedłożyć swoje poprawki pod głosowanie całego PE w ramach sesji planarnej.