Pakiet "Gotowi na 55" przyjęty – zasili polską transformację energetyczną

Parlament Europejski przyjął dzisiaj w pierwszym czytaniu kluczowe dyrektywy i rozporządzenia z Pakietu „Fit for 55” („Gotowi na 55”). W głosowaniu przyjęta została m.in. reforma unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) i nowy graniczny mechanizm węglowy (CBAM). Powołany został również Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF).

Pakiet ma pomóc Unii Europejskiej osiągnąć wyższy cel ograniczenia emisji gazów cieplarnianych - o co najmniej 55% - do 2030 r. i neutralności klimatycznej do 2050 r., na co zgodziły się wszystkie kraje UE, w tym Polska. W zmienionej dyrektywie ETS podjęto też działania zamykające luki w dotychczasowych przepisach.

„Dzięki naszym staraniom udało się poprawić przejrzystość funkcjonowania ETS, co było kluczowym postulatem między innymi polskiej branży energetycznej i ciepłowniczej. Zwiększamy rolę Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) w zakresie kontrolowania uczestników rynku ETS. Pozwoli to skuteczniej zwalczać działania o charakterze spekulacyjnym, które negatywnie wpływają na ceny uprawnień do emisji, a w efekcie - na rachunki za prąd czy ciepło płacone przez konsumentów” - powiedział Jerzy Buzek (EPL, PO), w PE autor tzw. Lex Buzek - poprawki wykluczającej spekulantów z rynku ETS.

Aby osiągnąć nowe cele, zwiększone zostały środki wspomagające przemysł i państwa członkowskie, m.in. Fundusz Innowacyjny oraz Fundusz Modernizacyjny, który został zwiększony niemal dwukrotnie i którego głównym beneficjentem jest Polska.

„Więcej pieniędzy w Funduszu Modernizacyjnym dla Polski ułatwi nam przeprowadzenie niezbędnej transformacji energetycznej w sprawiedliwy społecznie sposób. Podobnie sprawa ma się z pulą dodatkowych 30% bezpłatnych uprawnień dla operatorów naszych blisko 300 instalacji ciepłowniczych. I co najważniejsze: od teraz cały dochód z aukcji CO2, trafiający co roku do krajowych budżetów, ma być wykorzystywany na cele klimatyczne. To oznacza jeszcze więcej środków na odnawialne źródła energii, modernizację i rozwój sieci czy termoizolację budynków” - podkreślił Jerzy Buzek.

 Wsparte będzie również przystosowanie do celów redukcyjnych najbardziej potrzebujących obywateli UE, na których nakierowany jest rozpoczynający działanie w 2025 r. Społeczny Fundusz Klimatyczny.

„Fundusz będzie finansował m.in. takie cele jak termomodernizacja budynków, montaż fotowoltaiki czy pomp ciepła, tak, aby najbardziej potrzebującym zmniejszyć rachunki za energię i ogrzewanie w czasach gdy ceny nośników energii idą w górę. Należy już dzisiaj myśleć o dostosowaniu do warunków SCF krajowych programów takich jak ‘Czyste Powietrze’ czy ‘Mój Prąd” - powiedział Adam Jarubas (EPL, PSL).

Przyjmowany pakiet legislacyjny wprowadza również w życie Graniczny Mechanizm Węglowy (CBAM), czyli opłaty za emisje CO2 płacone przez importerów stali, aluminium, cementu nawozów czy energii elektrycznej. Ma to chronić europejskie firmy przed zjawiskiem ‘ucieczki węglowej’, czyli relokacji produkcji wiążącej się z eksportem poza granice UE emisji CO2 razem z miejscami pracy. Wprowadzenie tego mechanizmu ochronnego będzie się jednak wiązało ze stopniowym wycofywaniem darmowych uprawnień w ramach systemu ETS, co może negatywnie wpłynąć na konkurencyjność europejskich przedsiębiorstw na rynkach pozaeuropejskich.

„Uszczelniliśmy system i wprowadziliśmy mechanizmy przeciwdziałające jego omijaniu. Ale musimy uważnie monitorować sytuację, szczególnie w świetle gigantycznej pomocy publicznej dla niskoemisyjnych inwestycji którą wprowadzają Stany Zjednoczone - ” skomentował przyjęcie rozporządzenia Adam Jarubas (EPL, PSL) nadzorujący prace nad nim z ramienia Grupy EPL.