Stanowisko Grupy EPL w sprawie polityki społecznej

Sposób, w jaki pracujemy, już nigdy nie będzie taki sam. Rewolucja technologiczna, której jesteśmy świadkami, prowadzi do niespotykanego postępu technicznego i nowych możliwości biznesowych. Globalny handel, silna wspólna waluta, europejskie standardy przemysłowe i środowiskowe oraz silny jednolity rynek tworzą pozytywny cykl dobrze prosperujących firm, większych wpływów z podatków oraz większej liczby lepszych miejsc pracy. Postęp prowadzi do dobrobytu. Jednocześnie rewolucja technologiczna radykalnie zmienia wzorce gospodarcze, systemy społeczne i rynek pracy.

Jako chrześcijańscy demokraci popieramy wykorzystanie pełnego potencjału rewolucji technologicznej, jednocześnie upewniając się, że każdy w naszym społeczeństwie ma szansę uczestniczyć w tym dobrobycie. Nikt nie powinien być pozostawiony samemu sobie i musimy popierać politykę, która bierze pod uwagę wyzwania demograficzne i promuje równe szanse dla wszystkich, zwłaszcza tych, którzy najbardziej ucierpieli w wyniku kryzysu, takich jak grupy wrażliwe, rodziny, młode pokolenie i osoby starsze. Wierzymy, że nasze wartości są ważniejsze niż kiedykolwiek i stanowią najsilniejszy punkt wyjścia do projektowania przyszłości. Łączą one w sobie najlepsze cechy konserwatywnego, liberalnego i chrześcijańsko-społecznego sposobu myślenia. Koncepcja Społecznej Gospodarki Rynkowej, z jej równowagą między wolnością i nieskrępowanym rozwojem jednostki z jednej strony, a solidarnością ze wszystkimi w społeczeństwie z drugiej, jest kluczową odpowiedzią na wyzwania naszych czasów.

Należy to osiągnąć w ramach zapewnienia godnej pracy opartej na godności i zasługach oraz prowadzącej do społeczeństwa, które jest czymś więcej niż tylko sumą indywidualnych wysiłków. Oznacza to, że Europa, wraz ze swoimi państwami członkowskimi, musi działać w celu zapewnienia poszanowania pracy i sprawiedliwego wynagrodzenia. Wynagrodzenia muszą pozwalać ludziom na godne życie. Oznacza to również swobodę przedsiębiorczości i równe szanse w handlu, na jednolitym rynku i w międzynarodowych stosunkach handlowych. Ale gospodarka służy wszystkim mężczyznom i kobietom, a nie odwrotnie. Silny jednolity rynek, stabilność społeczna i sprawiedliwość idą w parze. Aby jednolity rynek mógł w pełni wykorzystać swój potencjał i umożliwić uczciwą konkurencję, potrzebuje odpowiednich minimalnych standardów, w tym bezpieczeństwa pracy, ochrony słabszych grup społecznych, przeciwdziałania dyskryminacji i uczciwych standardów delegowania pracowników, a także specjalnego wsparcia dla regionów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji za pośrednictwem funduszy strukturalnych.

Ta polityka społeczna była częścią Traktatów Rzymskich tworzących EWG, które podkreślają nadrzędny cel postępu społecznego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Naszym obowiązkiem jest kontynuowanie tego dziedzictwa i przeniesienie go w XXI wiek. Kiedy w latach 1957/58 sześć założycielskich państw członkowskich UE zebrało się razem, stanęły one w obliczu bezprecedensowych zmian gospodarczych, społecznych i technologicznych. Wiedziały, że postęp musi być zarówno gospodarczy, jak i społeczny, w którym każdy może odegrać rolę zgodnie ze swoimi umiejętnościami, aby stworzyć nową wspólnotę i nowe społeczeństwo oparte na wolnej, otwartej i sprawiedliwej społecznej gospodarce rynkowej, która umożliwia wzrost gospodarczy oraz zmniejszenie ubóstwa i nierówności.

Zachowanie możliwości w czasach COVID-19

To zaangażowanie w Społeczną Gospodarkę Rynkową jest teraz bardziej potrzebne niż kiedykolwiek. Głęboki wpływ gospodarczy i społeczny COVID-19 jest tylko najnowszym przykładem tego, dlaczego musimy zająć się kwestiami społecznymi na szczeblu europejskim: nie po to, aby regulować każdy szczegół, ale aby wspierać państwa członkowskie i zapewnić, że równość szans pozostanie w centrum europejskiego projektu - przy jednoczesnym poszanowaniu zasady pomocniczości.

COVID-19 ma nieproporcjonalny wpływ na różne państwa członkowskie, różne regiony i różne grupy w naszym społeczeństwie, przy czym najbardziej dotkliwe są grupy najbardziej narażone. Pandemia rzuciła światło na wiele istniejących nierówności i przyspieszyła niebezpieczne tendencje społeczne. Spowolnienie gospodarcze zagraża wielu źródłom utrzymania. Mając to na uwadze, zgodziliśmy się na dodanie środków na szczeblu europejskim, takich jak program SURE, do środków krajowych, aby zapewnić jednorazową miarę solidarności gospodarczej i społecznej w Europie. Jego system oparty na pożyczkach wyklucza pokusę nadużycia, zapewniając jednocześnie wszystkim europejskim państwom członkowskim niezbędne środki do zapewnienia sieci bezpieczeństwa podczas tej pandemii, wspierania krajowych programów skróconego czasu pracy i unikania masowych zwolnień. Instrument ten, finansowany ze wspólnych pożyczek udzielanych przez Komisję Europejską i zabezpieczony gwarancjami państw członkowskich, jest wyraźnym znakiem europejskiej solidarności w czasach kryzysu.

Widzimy w SURE europejski program reasekuracji zasiłków dla bezrobotnych, ogłoszony przez przewodniczącą Komisji Ursulę von der Leyen, teraz, gdy skutki gospodarcze kryzysu trwają dłużej niż przewidywano. Instrument ten powinien zatem zostać przedłużony na czas trwania obecnej wyjątkowej sytuacji, nadal opierać się na pożyczkach i być uruchamiany wyłącznie w przypadku poważnych zewnętrznych wstrząsów finansowych/gospodarczych.

Rozwijanie odpowiednich umiejętności na przyszłość

W ramach naszej reakcji na COVID-19 chcemy wzmocnić konkurencyjność naszych gospodarek, upewniając się, że wszyscy w naszych społeczeństwach mają odpowiednie umiejętności, aby znaleźć pracę i wykorzystać swoje talenty, w szczególności młode pokolenie, które obecnie cierpi z powodu kryzysu COVID-19. Musimy inwestować w kapitał ludzki i wiedzę, aby nadążyć za wymaganiami nowoczesnego rynku pracy. Młode pokolenie szczególnie cierpi z powodu wysokiego poziomu bezrobocia, podczas gdy wielu pracodawców nie jest w stanie obsadzić wakatów, ponieważ nie mogą znaleźć osób o odpowiednich umiejętnościach.

Konieczne jest wzmocnienie programów edukacyjnych UE, przy jednoczesnym dostosowaniu szkoleń i edukacji do potrzeb gospodarki i społeczeństwa przyszłości, wspieranie pracowników i nauczycieli w kształceniu odpowiednich umiejętności, a także inwestycje w infrastrukturę cyfrową. Znaczna część funduszy przewidzianych w Planie Odbudowy w ramach instrumentu Next Generation EU powinna zostać przeznaczona na podnoszenie kwalifikacji i uczenie się przez całe życie.

Chcemy również, aby UE opracowała nowe platformy cyfrowe dla transgranicznej edukacji i możliwości zatrudnienia.

Środki te nie powinny ograniczać się wyłącznie do natychmiastowych działań naprawczych. Prognozy pokazują, że w przyszłości więcej osób w UE będzie pracować na stanowiskach wymagających wysokich kwalifikacji, podczas gdy zapotrzebowanie na miejsca pracy wymagające niskich kwalifikacji będzie spadać. W związku z tym należy zreformować i zaktualizować integracyjne systemy kształcenia i szkolenia, aby dostosować kwalifikacje pracowników do wymogów rynku pracy, w tym Zielonego Ładu i cyfryzacji. Ogólnie rzecz biorąc, polityka ta powinna być zgodna z Europejskim filarem praw socjalnych, Zielonym Ładem i cyfryzacją.

Edukacja jest inwestycją w naszą wspólną przyszłość i jednym z głównych instrumentów rozwoju i samorealizacji każdej jednostki. Ma pozytywny wpływ na spójność społeczną, która jest warunkiem wstępnym wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i zatrudnienia.

Jednolity rynek cyfrowy: Szansa zamiast nadmiernej regulacji

Uważamy, że rosnąca cyfryzacja rynku pracy i związane z nią nowe technologie powinny być postrzegane jako szansa, a nie zagrożenie. Chcemy, aby cyfrowe modele biznesowe, wraz z nowymi możliwościami zatrudnienia, rozwijały się w Europie. Chcemy, aby nasz kontynent stał się światowym hotspotem przedsiębiorczości.

Chcemy, aby internetowe platformy handlowe, dostawcy aplikacji i gospodarka gig podlegały opodatkowaniu i zasadom rynku pracy, tak jak tradycyjne przedsiębiorstwa, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony konsumentów i zaufania.

Cyfryzacja rynku pracy, w tym praca platformowa, powinna odbywać się z poszanowaniem pracy partnerów społecznych i nie powinna prowadzić do nowego rodzaju statusu zatrudnienia. Chcemy zwalczać fałszywe samozatrudnienie za pomocą jasnych kryteriów rozróżniania statusu zatrudnienia pracowników i niezależnych wykonawców. Start-upy i MŚP mogą swobodnie korzystać z innowacyjnych modeli pracy, bez utrudniania uczciwej konkurencji, naruszania zasad rynku pracy lub uchylania się od płacenia składek na ubezpieczenie społeczne.

Pracownicy i pracownice powinni również korzystać z procesów cyfryzacji, takich jak sprawiedliwe ramy dla pracy zdalnej, systemy wsparcia oparte na sztucznej inteligencji, pamiętając jednocześnie o ich prawie do odłączenia się. Chcemy mieć pewność, że różnorodność miejsc pracy i elastyczność w zakresie czasu i miejsca pracy są kwestią dobrowolnego wyboru, a nie naruszeniem praw pracowniczych.

Zapewnienie ram zamiast regulowania płacy minimalnej

Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że Komisja Europejska powstrzymała się od opracowania wiążącej formuły ustalania płacy minimalnej, proponując jednocześnie wspólny europejski sposób zapewnienia odpowiedniego wynagrodzenia dla wszystkich oraz wyeliminowania nieuczciwych praktyk i obniżenia standardów ochrony socjalnej dla naszych pracowników. U podstaw wniosku leży przestrzeganie integralnych praw państw członkowskich i zasady pomocniczości, które rządzą naszym podejściem do polityki społecznej.

Dobrobyt Europy nie opiera się na scentralizowanych decyzjach, ale szanuje prawa, zwyczaje i tradycje państw członkowskich i regionów, w szczególności w obszarze tak wrażliwym jak polityka społeczna. Niemniej jednak europejski duch i skoncentrowane na człowieku podejście gospodarcze i społeczne obejmuje również poczucie jedności i integracji oraz musi oferować rozwiązania zapobiegające (w pracy) ubóstwu, nieuczciwym praktykom i konkurencji. Propozycja europejskich płac minimalnych powinna być zgodna z zasadą 6 Europejskiego Filaru Praw Socjalnych, umożliwiając każdemu godne życie niezależnie od miejsca pracy.

U podstaw tej propozycji musi leżeć poszanowanie tradycji narodowych oraz swoboda i wzmocnienie roli partnerów społecznych. Nasze podejście nie polega zatem na zmianie tego, co działa dobrze na szczeblu krajowym, ale na wzmocnieniu istniejących systemów krajowych z silnym naciskiem na dialog społeczny, negocjacje zbiorowe i ich wiążący efekt. Pomocniczość i solidarność idą w parze i są dwiema stronami tego samego medalu. Należy jednak opracować siatki bezpieczeństwa z minimalnymi standardami, aby zapewnić wszystkim pracownikom w Unii sprawiedliwe wynagrodzenie i wyeliminować sektory niskich płac, nietypowe i niepewne warunki pracy oraz demontaż systemów zabezpieczenia społecznego.

Tam, gdzie państwa członkowskie swobodnie decydują się na ustanowienie płacy minimalnej na poziomie ustalonym przez państwo członkowskie lub jego partnerów społecznych, chcemy upewnić się, że odpowiada ona jasno określonym minimalnym normom w zakresie poszanowania pracowników, ich godności i najbardziej podstawowych zasad Unii Europejskiej. W interesie pomocniczości odrzucamy prawnie wiążące zalecenia i kryteria określające poziom płacy minimalnej.

Zapewnienie sprawiedliwości poprzez walkę z nadużyciami

Otwartość jednolitego rynku i możliwości dla wszystkich można zagwarantować tylko wtedy, gdy UE zajmie rygorystyczne stanowisko wobec wszelkich nadużyć. Chcemy, aby Europejski Urząd ds. Pracy stał się w pełni operacyjny jako sprawa priorytetowa, aby wspierać i wzmacniać zdolności krajowych inspektoratów pracy i organów, a także partnerów społecznych, w celu zapewnienia sprawiedliwej mobilności, skutecznego transgranicznego egzekwowania praw pracowniczych oraz skutecznego zwalczania oszustw społecznych, nadużyć i dumpingu, w ścisłej współpracy z władzami krajowymi i regionalnymi.

Aby przeciwstawić się nieuczciwym praktykom i zapewnić równe traktowanie pracowników w całym łańcuchu wykonawców, powinniśmy zająć się nieuczciwym podwykonawstwem, które wykorzystuje sztuczne rozwiązania, takie jak firmy-skrzynki pocztowe, fikcyjna praca tymczasowa i udawane samozatrudnienie.

Aby zapewnić zarówno organom krajowym, jak i ELA odpowiednie narzędzie do wykrywania nadużyć, powinniśmy dążyć do jak najszybszego zapewnienia pełnej funkcjonalności systemu elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego (EESSI). Ułatwi to transgraniczną wymianę informacji między instytucjami zabezpieczenia społecznego i przyspieszy rozpatrywanie indywidualnych spraw, a jednocześnie nie będzie stanowić dodatkowego obciążenia dla przedsiębiorstw lub pracowników. Ponadto powinniśmy poczynić postępy w zakresie cyfrowego europejskiego numeru ubezpieczenia społecznego (ESSN), który jest niezbędny do zapewnienia pewności prawnej, sprawiedliwej mobilności oraz ochrony i egzekwowania praw pracowników.

Powinno to pomóc w zwiększeniu transgranicznej ochrony praw do zabezpieczenia społecznego, zwalczaniu nadużyć i poprawie zdolności Europejskiego Urzędu Pracy do egzekwowania prawa.

Polityka przyjazna rodzinie

Opowiadamy się za polityką prorodzinną, która pomaga dzieciom w lepszym starcie życiowym, a rodzicom w znalezieniu równowagi między karierą zawodową a obowiązkami rodzinnymi. Ścieżka życia dziecka w dużym stopniu zależy od czasu i opieki, jaką rodzice poświęcają mu w pierwszych latach życia. Jesteśmy zaniepokojeni liczbą osób przedwcześnie kończących naukę, narażonych na ryzyko późniejszego bezrobocia i ubóstwa, co w wielu przypadkach powtarza się między pokoleniami.

UE i państwa członkowskie muszą zachęcać pracodawców do przyjmowania środków przyjaznych rodzinie, takich jak możliwość korzystania przez rodziców z telepracy i tymczasowego zmniejszania godzin pracy bez znaczących cięć wynagrodzeń i mobilności zawodowej w celu zagwarantowania opieki i edukacji ich dzieci. Ważne jest, aby zachować wnioski wyciągnięte z kryzysu pandemicznego w zakresie regulacji telepracy, bez szkody dla pracodawców i pracowników.

Naszym obowiązkiem jest tworzenie i ulepszanie europejskich polityk, które gwarantują poszanowanie praw dzieci i młodzieży oraz ich dobrobyt.