Twórzmy innowacyjną Europę! Obywatele w centrum innowacji

Europa musi się przebudzić

O ile w latach 80. czy 90. ubiegłego wieku świat zmieniał się głównie pod wpływem wydarzeń kulturowo-politycznych, motorem dzisiejszych olbrzymich zmian – społecznych, politycznych i gospodarczych – są innowacje technologiczne. Biorąc pod uwagę rozwój technologiczny w USA, Azji i w niektórych regionach Bliskiego Wschodu, Europa musi przyspieszyć, nadrobić zaległości i odnowić swoje ambicje w zakresie kształtowania cyfrowego świata – bo to polityka innowacyjności będzie decydować o tym, jak będzie można zapewnić ciągłość naszego europejskiego stylu życia w przyszłości.

Europa ma bardzo ważny atut, jeśli chodzi o innowacyjność

Nasze wartości sprawią, że Europa będzie mogła korzystać z następnej fali innowacji. Stabilność polityczna i społeczna gospodarka rynkowa to wartościowe elementy, które dają nam wyjątkową przewagę konkurencyjną i które pozwolą nam odegrać wiodącą rolę w nadchodzącym okresie transformacji cyfrowej. Przed naszym kontynentem otwiera się niepowtarzalna możliwość ukształtowania następnej fali rewolucji cyfrowej: w nadchodzących latach nowe technologie w zasadniczy sposób przekształcą tradycyjne gałęzie przemysłu i wkroczą do codziennego życia każdego z nas, nie ograniczając się tylko do sposobów komunikacji. Następna fala cyfrowa nie będzie dotyczyć tylko umiejętności informatycznych i nowych modeli biznesowych. Jej sukces będzie zależeć od tego, czy uda nam się zrozumieć, jak wdrażać innowacje w naszym codziennym życiu. Europa ma pozycję, która najlepiej umożliwia jej podjęcie tego wyzwania – zasadniczą rolę odgrywa tu nasz europejski styl życia, wraz z naszymi wartościami, społeczną gospodarką rynkową, zdolnościami kreatywnymi i stabilnością polityczną, jak również z naszym przemysłem, potencjałem badawczym, systemami edukacji i siłą konsumencką.

Europejski styl życia będzie kształtował erę cyfrową

Innowacje od zawsze zapisane są w europejskim DNA: Europejczycy muszą znowu zacząć wyobrażać sobie Europę jako siłę napędzającą innowacje na całym świecie. Dobrobyt europejskich społeczeństw i nasze bezpieczeństwo socjalne w przyszłości w dużym stopniu zależą od innowacji.

Europa musi ponownie nabrać apetytu na innowacje: mamy miliony start-upów, małych i średnich przedsiębiorstw, młodych przedsiębiorców, badaczy i studentów gotowych w każdej chwili do podjęcia działania, jeśli tylko stworzymy im odpowiednie warunki i  zachęty do rozwoju i pozostania w Europie.

Europa może stworzyć odpowiednie środowisko proinnowacyjne – które będzie oparte na naszych wartościach i którym nie będą rządzić ani giganci technologiczni, ani autorytarne władze – ponieważ model europejski jest wyważony. A ponieważ ten model jest również sprawiedliwy, musimy wyeliminować różnice między bardziej i mniej rozwiniętymi regionami.

Europa wsłuchuje się w  obawy i problemy swoich obywateli i na nie reaguje: innowacje nie ograniczają się tylko do przedsiębiorstw. W ramach polityki należy stworzyć społeczeństwom warunki do przyjmowania innowacji, ale polityka musi również przewidywać i równoważyć wpływ innowacji na obywateli i społeczeństwa.

Musimy ukształtować ogólnoeuropejską unię innowacji, która: 1) poprawi codzienne życie obywateli, 2) przygotuje naszych obywateli, przemysł i środowisko akademickie na następną falę cyfrową, 3) zagwarantuje wszystkim dostęp do możliwości cyfrowych potrzebnych w zwykłym życiu, 4) będzie mogła korzystać z dużych środków finansowych.

(1) Wierzymy, że innowacje mogą poprawić codzienne życie naszych obywateli

• Stymulowanie innowacji wymaga przywrócenia zaufania obywateli do bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni:
  • utworzenie nowego unijnego ośrodka badań ds. cyberbezpieczeństwa;
  • zapewnienie stałej aktualizacji wysokich standardów w zakresie zabezpieczenia infrastruktury krytycznej (elektrownie i stacje uzdatniania wody) – poprzez nowelizację dyrektywy o bezpieczeństwie sieci i systemów informatycznych (dyrektywa o cyberbezpieczeństwie);
  • utworzenie unijnej brygady cybernetycznej – aby pokazać, że jesteśmy przygotowani na obronę z wykorzystaniem naszej specjalistycznej wiedzy.

• Stymulowanie innowacji oznacza nowe działania ofensywne w najważniejszych sektorach, dzięki którym zbudujemy gospodarkę opartą na danych i wyprodukujemy kolejnego „airbusa”:
  • zdrowie (np. projekty dotyczące leczenia nowotworów / choroby Alzheimera) – przejęcie inicjatywy w dziedzinie sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego (nowe unijne laboratoria), zindywidualizowana opieka zdrowotna z zastosowaniem aplikacji wykorzystujących duże zbiory danych i przy zagwarantowaniu odpowiedniego bezpieczeństwa danych;
  • mobilność – współpracujące inteligentne systemy transportowe oraz „inteligentne drogi”, a także skuteczniejsza intermodalność i sieć połączeń, półautonomiczne i autonomiczne pojazdy, większa liczba pojazdów elektrycznych i inne alternatywne rozwiązania niskoemisyjne, takie jak ogniwa paliwowe;
  • mieszkalnictwo – architektura cyfrowa, która obniży koszty budowy, inteligentne domy oszczędzające energię, planowanie przestrzeni miejskiej, które pomoże regulować ruch i przewidywać rozwój okolicznych terenów, promowanie koncepcji „inteligentnych” miast i wsi;
  • strategia dotycząca przestrzeni – wczesne ostrzeganie o klęskach żywiołowych; satelitarne mapowanie globalnych susz, jakości gleby i zmian użytkowania gruntów; akcje ratownicze; mapowanie pożarów na obszarach rolnych i leśnych; nawigacja samochodowa; kontrole graniczne; komunikacja;
  • energia – stosowanie czystych technologii energetycznych, aby osiągnąć cele klimatyczno-energetyczne, np. produkowanie innowacyjnego ekologicznego biogazu z nawozów naturalnych.

• Stymulowanie innowacji oznacza również ożywienie sektorów, które mają kluczowe znaczenie dla jakości naszego życia:
  • produkcja rolna – wykorzystywanie robotyki, technologii precyzyjnej i technologii mapowania w celu ograniczenia stosowania pestycydów; duże zbiory danych służące monitorowaniu i identyfikowaniu chorób zwierzęcych, stosowania nawozów i niedoboru pierwiastków u roślin; zwiększanie dostępu do szerokopasmowego internetu na obszarach wiejskich, innowacyjne przetwarzanie nawozów naturalnych w celu produkowania wysokojakościowych koncentratów mineralnych jako zamiennika nawozów mineralnych;
  • lepsze warunki pracy – telepraca, mobilność zawodowa;
  • „inteligentny” dostęp do usług z domu – telemedycyna, e-zdrowie;
  • szerszy dostęp obywateli z niepełnosprawnościami do rynku pracy i udziału w życiu społecznym.

• Stymulowanie innowacji oznacza lepszą ochronę naszej europejskiej różnorodności kulturowej i kreatywnej tożsamości:
  • forsowanie utworzenia europejskiego „Netfliksa”;
  • utworzenie europejskiej biblioteki cyfrowej;
  • inwestowanie w europejski sektor kultury i sektor kreatywny oraz uwolnienie niedocenianego potencjału w zakresie cyfryzacji tych sektorów.

(2) Chcemy przygotować Europę na następną falę innowacji

• Tworzenie odpowiednich ram działania – ponieważ jesteśmy 500 milionowym rynkiem konsumentów, możemy narzucać nasze zasady, wartości i standardy:
  • pogłębianie jednolitego rynku cyfrowego w celu zakończenia fragmentacji i utworzenia rynku o jak najszerszym zasięgu;
  • europejska platforma otwartych danych i nieograniczony swobodny przepływ danych w całej UE – dla dużych firm i dla start-upów;
  • europejska chmura dla otwartej nauki i platforma danych;
  • ochrona i zabezpieczanie danych, aby zbudować zaufanie do cyfrowego ekosystemu;
  • ofensywa cyfryzacyjna ukierunkowana na małe i średnie przedsiębiorstwa;
  • poprawa dostępu inteligentnych inwestycji do rynków finansowych;
  • prostsza droga z laboratorium na rynek – zbyt często dochodzi do opracowania innowacyjnego produktu, którego później nie można sprzedać;
  • promowanie nagrody „Europejska Stolica Innowacji” i nagrody „European Women Innovators”;
  • promowanie nagród „StartUp Europe Awards” w zakresie innowacji.

• Gwarantowanie dostępu do technologii i zapewnianie odpowiedniej infrastruktury będzie mieć kluczowe znaczenie dla utrzymania spójności UE:
  • Europa musi wykorzystać możliwości płynące z internetu rzeczy, dużych zbiorów danych, technologii blockchain i stosowania oprogramowań komputerowych;
  • przedłużenie i aktualizacja programu „Horyzont 2020” w oparciu o nowe zasady i wartość pomysłów, aby stworzyć prosty i uczciwy proces działania;
  • państwa członkowskie muszą zrealizować cel zakładający inwestowanie 3% PKB w badania i innowacje;
  • w zakresie polityki spójności po 2020 r. standardowym modelem postępowania powinna stać się metodologia inteligentnej specjalizacji;
  • plan inwestycyjny 4.0 (ciąg dalszy tzw. planu Junckera);
  • opracowanie i dostęp do technologii języka ludzkiego umożliwiających funkcjonowanie wielojęzycznego jednolitego rynku cyfrowego;
  • program WiFi4EU, ultraszybkie sieci szerokopasmowe, identyfikacja widma radiowego, rozwój technologii kwantowej i technologii 5G;
  • tzw. superkomputery i e-infrastruktura w każdym regionie (np. eksploracja danych);
  • utworzenie europejskiej sieci start-upów – „Erasmus 4.0”;
  • promowanie dalszego i częstszego stosowania inteligentnych specjalizacji (np. inicjatywa Vanguard) na szczeblu regionów oraz kontynuowanie europejskich  partnerstw innowacyjnych na rzecz inteligentnych miast i społeczności.

• Skorelowanie odpowiednich umiejętności z odpowiednimi możliwościami – przyciągnie z powrotem UTALENTOWANYCH OSÓB:
  • cyfrowe uczenie się i podnoszenie umiejętności cyfrowych od najmłodszych lat po naukę w szkole wyższej, również w ramach szkolenia zawodowego;
  • organizowanie „letnich obozów cyfrowych” sponsorowanych przez firmy;
  • europejski uniwersytet na rzecz innowacji; wzmacnianie sieci młodych innowatorów i przedsiębiorców, np. za pośrednictwem wspólnot wiedzy i innowacji działających w ramach EIT;
  • koordynowanie wspólnych magisterskich programów badawczych i wspólnych programów badawczych dla osób z tytułem doktora; cyfrowy Erasmus dla osób, które ukończyły studia;
  • ośrodek analityczny ds. internetu („EUI 4.0”);
  • europejska akademia wiedzy i innowacji – platformy badawcze zajmujące się kompetencjami cyfrowymi;
  • stymulowanie „nauki obywatelskiej”;
  • uwzględnianie zagadnień technologicznych podczas szkoleń młodych rolników – w celu propagowania innowacyjności.

• Utworzenie cyfrowej społecznej gospodarki rynkowej:
  • innowacje oferują również nowe możliwości zawodowe – musimy propagować nowe modele biznesowe, które przyczynią się do utworzenia nowych miejsc prac, a jednocześnie będą zgodne ze standardami społecznymi w gospodarce cyfrowej;
  • sprawiedliwe umowy handlowe, które będą chronić naszych pracowników przed nieuczciwym dumpingiem;
  • podnoszenie umiejętności zawodowych w ramach koncepcji uczenia się przez całe życie, tak by lepiej dopasować umiejętności do zmian na rynku pracy;
  • opracowywanie nowych modeli warunków pracy, które zwiększą równowagę między życiem zawodowym i życiem prywatnym w erze cyfrowej;
  • wprowadzenie nowych uregulowań w zakresie platform cyfrowych, tak by nieuczciwe praktyki handlowe, które są zakazane w świecie analogowym, były zakazane również w erze cyfrowej.

(3) Chcemy, by każdy obywatel był częścią unii innowacji

• E-demokracja o charakterze uczestniczącym (konsultacje, udział w procesach decyzyjnych, itp.);
• Głosowanie cyfrowe w wyborach europejskich (faza testowa w 2019 r.);
• Administracja bez papierowego obiegu dokumentów (model estoński);
• Ograniczenie biurokracji o 30% poprzez uproszczenie procedur i wyeliminowanie uregulowań, które można zastąpić wirtualną symulacją;
• Informowanie o wartości dodanej unijnych projektów (np. konkurs „Let the Stars Shine”).

(4) Chcemy, żeby naszym ambicjom odpowiadały odpowiednie środki finansowe

• Innowacje muszą być jednym z naszych priorytetów w kolejnych wieloletnich ramach finansowych (na okres po 2020 r.) i jednym z kluczowych elementów średniookresowego przeglądu tych ram, w tym wyników 9. programu ramowego i przyszłych europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych:
  • w ramach 9. programu ramowego należy wyasygnować 120 mld EUR na badania i innowacje, przy czym kwota ta zostanie uzupełniona o 46 mln EUR z programów koncentracji tematycznej w zakresie polityki spójności;
  • należy uprościć przepisy i procedury regulujące dostęp do unijnego finansowania, a przy wykonywaniu budżetu powinniśmy stosować innowacyjne rozwiązania pozwalające unikać biurokracji;
  • należy stworzyć synergie między funduszami na rzecz badań i innowacji, funduszami strukturalnymi, Europejskim Funduszem na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) i innymi instrumentami finansowymi;
  • Powinniśmy ustalić priorytety naszego wsparcia finansowego, pierwszeństwo przyznając najlepszym projektom, które mają rzeczywistą europejską wartość dodaną i których nie można zrealizować na szczeblu krajowym ani regionalnym;
• Przepisy dotyczące unijnych funduszy strukturalnych powinny pozwalać na ściślejszą współpracę międzyregionalną w zakresie innowacyjności;
• Należy dostosować do siebie programy finansowania i różne instrumenty, tak by rozwiązać problem „doliny śmierci”;
• Giganci technologiczni muszą wnieść wkład w tę nową falę innowacji, płacąc nowy podatek od dostępu do unijnego jednolitego rynku cyfrowego;
• Sektor prywatny powinien sponsorować projekty z zakresu odpowiedzialności społecznej, takie jak obozy cyfrowe, podnoszenie kompetencji cyfrowych w ramach uczenia się przez całe życie, umiejętności cyfrowe, integracja cyfrowa itp.;
• Start-upy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa powinny mieć łatwiejszy dostęp do kapitału wysokiego ryzyka i do kredytów.