Πώς ενισχύουμε την υπεράσπιση της ευρωπαϊκής δημοκρατίας

Η Ομάδα του ΕΛΚ αναμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι φιλόδοξη, τολμηρή και προοδευτική κατά την παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Ασπίδας της Δημοκρατίας αυτή την Τετάρτη. Σε μια εποχή που η Ρωσία και άλλοι κακόβουλοι παράγοντες προσπαθούν να επηρεάσουν παράνομα τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρώπη, τόσο η ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη της πρέπει να βρουν αποτελεσματικότερους τρόπους για να αντιμετωπίσουν αυτές τις προσπάθειες.

Τα τελευταία χρόνια, έχουμε δει αμέτρητα παραδείγματα προσπάθειας της Ρωσίας να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές εκλογές με τη συστηματική διάδοση παραπληροφόρησης ή με άλλες ενέργειες που αποσκοπούν στην υπονόμευση της εμπιστοσύνης του κοινού στους δημοκρατικούς θεσμούς. Πιο πρόσφατα, καταγράφηκαν οι προσπάθειες της Ρωσίας να επηρεάσει τις κοινοβουλευτικές εκλογές στην Τσεχία μέσω των φάρμων troll και των ξένων επιχειρήσεων. Νωρίτερα φέτος, κατά τη διάρκεια των γερμανικών εκλογών, το λεγόμενο φαινόμενο "doppelgänger" -που πήρε το όνομά του από τη γερμανική λέξη για το ομοίωμα- κέρδισε την προσοχή όταν ρωσικά συμφέροντα δημιούργησαν αντίγραφα γνωστών ειδησεογραφικών ιστότοπων για να διαδώσουν ψευδείς, φιλορωσικές, αφηγήσεις.

Ένα άλλο ευρέως συζητούμενο παράδειγμα ρωσικής παρέμβασης ήταν οι περσινές προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία, οι οποίες χρειάστηκε να αναδιοργανωθούν μετά από αναφορές για ρωσικές επιχειρήσεις επιρροής. Οι εκθέσεις των μυστικών υπηρεσιών αποκάλυψαν τη συστηματική χρήση ψεύτικων ρωσικών λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επηρεάσουν τη συζήτηση, ενώ η εκλογική αρχή της χώρας έγινε στόχος κυβερνοεπιθέσεων μεγάλης κλίμακας. Το TikTok ανέφερε ότι διέγραψε 175.000 ψεύτικους ή ανεπιθύμητους λογαριασμούς μετά τις εκλογές.

Αυτή η πραγματικότητα υπογραμμίζει την ανάγκη να υιοθετήσει η ΕΕ μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την καλύτερη προστασία των δημοκρατικών μας συστημάτων από ξένες παρεμβάσεις. Αν και με καθυστέρηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται τώρα να παρουσιάσει την ανακοίνωσή της σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας αυτή την εβδομάδα, περιγράφοντας συγκεκριμένα μέτρα της ΕΕ για την προστασία των ευρωπαϊκών δημοκρατιών από εξωτερικές απειλές.

Το μήνυμα της Ομάδας του ΕΛΚ προς την Επιτροπή είναι σαφές: ο χρόνος για αποσπασματικές ή εφησυχαστικές λύσεις έχει παρέλθει. Αναμένουμε ένα φιλόδοξο και θαρραλέο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για την υπεράσπιση της δημοκρατίας.

Για να ενισχύσει τη δημοκρατική μας ανθεκτικότητα, η ΕΕ θα πρέπει τώρα να δράσει στους ακόλουθους βασικούς τομείς:

1. Ενίσχυση της ικανότητάς μας να δράσουμε.

Οι τρέχουσες προσπάθειες για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της ξένης παρέμβασης και παραπληροφόρησης πρέπει να ενισχυθούν και να περάσουν στο επόμενο επίπεδο. Στόχος θα πρέπει να είναι ο εντοπισμός και η αντιμετώπιση των επιχειρήσεων επιρροής κατά την εξέλιξή τους και όχι απλώς η εκ των υστέρων ανάλυσή τους. Τα αντίμετρα, όπως οι μηχανισμοί κυρώσεων της ΕΕ, πρέπει να ενσωματωθούν καλύτερα στο έργο αυτό. Η δέσμευση της Επιτροπής να δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Κέντρο για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα είναι σημαντική, αλλά πρέπει να γίνει κάτι περισσότερο από ένα συμβολικό γραφείο στο κτίριο Berlaymont. Η νέα δομή θα πρέπει να λειτουργεί ως κέντρο αριστείας, να είναι ανεξάρτητη και να διαθέτει βιώσιμη χρηματοδότηση.

2. Ενίσχυση των εκλογικών μας συστημάτων και υποδομών.

Κάθε κράτος μέλος της ΕΕ έχει τις δικές του δημοκρατικές παραδόσεις και εκλογικές διαδικασίες. Ωστόσο, υπάρχουν κοινές δομές και ελάχιστα πρότυπα. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ασπίδας Δημοκρατίας, θα πρέπει να εφαρμοστεί επειγόντως η ταξινόμηση των εκλογικών συστημάτων ως μέρος των κρίσιμων υποδομών της ΕΕ, μαζί με την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Συνεργασίας για τις Εκλογές (ECNE).

3. Καθιέρωση σαφών ψηφιακών κανόνων δέσμευσης.

Η ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της επιγραμμικής, είναι θεμελιώδης. Ωστόσο, ακόμη και η ψηφιακή σφαίρα απαιτεί κανόνες. Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) θεσπίζει υποχρεώσεις για τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως η διασφάλιση των δικαιωμάτων των χρηστών να ασκούν έφεση κατά της αναστολής του λογαριασμού τους. Ταυτόχρονα, οι πλατφόρμες πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της κατάχρησης των συστημάτων τους - όπως η συστηματική διάδοση της παραπληροφόρησης κατά τη διάρκεια των εκλογών. Πρέπει να γίνουν πιο προληπτικές στην πρόληψη και η DSA πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως. Ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η πρακτική της κρυφής αγοράς πολιτικής υποστήριξης από τους φορείς επιρροής.

4. Υποστήριξη των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών.

Η οικοδόμηση κοινωνιών που είναι ανθεκτικές απέναντι στις επιχειρήσεις επιρροής είναι ζωτικής σημασίας. Σε χώρες όπως η Ουγγαρία, ο χώρος για τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών έχει περιοριστεί όλο και περισσότερο. Επομένως, η ενίσχυση της δημοκρατικής άμυνας της ΕΕ πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την προστασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών και την προώθηση της παιδείας στα μέσα ενημέρωσης μεταξύ των πολιτών, ώστε να διασφαλιστεί ότι μπορούν να αξιολογούν κριτικά τις πληροφορίες και να αντιστέκονται στις εκστρατείες παραπληροφόρησης.

5. Ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να ανταποκρίνεται στις υβριδικές απειλές.

Οι απόπειρες αποσταθεροποίησης των κοινωνιών ή διάβρωσης της δημόσιας εμπιστοσύνης μπορούν να λάβουν πολλές μορφές - από την εργαλειοποίηση των μεταναστών για την άσκηση πίεσης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ μέχρι τη δολιοφθορά των ενεργειακών υποδομών. Η ΕΕ πρέπει να εξοπλίσει καλύτερα τις υπηρεσίες της για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προστατευθούν από τέτοιες υβριδικές επιθέσεις. Αυτό περιλαμβάνει την αποσαφήνιση και ενίσχυση των εντολών της Ευρωπόλ, της Frontex και της Eurojust.

6. Νέοι και βελτιωμένοι τρόποι στήριξης των χωρών γειτονίας.

Οι χώρες στη γειτονιά της ΕΕ είναι ακόμη πιο εκτεθειμένες σε προσπάθειες ξένης επιρροής από ό,τι τα ίδια τα κράτη μέλη της ΕΕ, και όχι μόνο από τη Ρωσία. Το παράδειγμα της Μολδαβίας είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Οι μεταρρυθμίσεις για τη συστηματική αύξηση της υποστήριξης της ΕΕ στα αντίμετρα των χωρών αυτών θα πρέπει να αποτελέσουν ακρογωνιαίο λίθο της Ευρωπαϊκής Ασπίδας Δημοκρατίας.

Σε ένα όλο και πιο αβέβαιο παγκόσμιο περιβάλλον, πρέπει να διαφυλάξουμε την ευρωπαϊκή συνεργασία, τη δημοκρατία μας και τις κοινές μας αξίες. Ελπίζουμε και αναμένουμε ότι η Επιτροπή θα παρουσιάσει τώρα μια φιλόδοξη ατζέντα για να γίνει αυτό εφικτό στην πράξη.